اطلاعات کامل ایرانشناسی

پایتخت : تهران

زبان رسمی : فارسی

زبان های منطقه ای به رسمیت شناخته شده : آذری، كردی، مازندرانی، گیلكی، بلوچ و عربی

دولت : جمهوری اسلامی

روز ملی : اول آوریل

مساحت : ۱,۶۴۸,۱۹۵ كیلو متر مربع

جمعیت:80 میلیون نفر ( برآورد 1395)

تولید ناخالص ملی: ۸۳۰/۰۵۸ میلیارد دلار

تراكم جمعیت : ۴۸ تن بر کیلومتر مربع ‎/km۲‏

نرخ رشد جمعیت : ۱/۶ درصد

نسبت افراد با سواد: ۸۴/۶ درصد

کشور ایران، با سابقه طولانی در حوزه‌های تمدنی ماوراءالنهر و بین‌النهرین، در قلب فلات مشهور ایران و در حوزه غربی قاره پهناور آسیا در منطقه‌ای که اکنون به خاورمیانه شهرت دارد، واقع است. آثار باستانی و تاریخی ایران به بیش از چهار هزار سال پیش بازمی‌گردد.

ایران تا سال 1313 در مناسبات و روابط بین‌المللی با نام پرشیا در جهان شناخته می‌شد با این حال پیش از آن نیز، بنابر اسناد تاریخی، شواهد، قراین، فرهنگ شفاهی، کشفیات باستان‌شناسی و زبان‌شناسی می‌توان گفت 4 نام برای كشور ایران به‌كار رفته است.

ایران از شمال با كشورهای تركمنستان، جمهوری آذربایجان، و ارمنستان و دریای مازندران، از جنوب با خلیج فارس، و دریای عمان، از غرب با کشورهای عراق و تركیه و از شرق با پاكستان و افغانستان همسایه است.

ایران یکی از منحصر به فردترین کشورها از لحاظ آب و هوا است به طوری كه اختلاف دمای هوا در زمستان بین گرمترین و سردترین نقطه گاهی به بیش از۵۰ درجه می‌رسد. به‌طور کلی ایران در منطقه‌ای قرار گرفته‌ است که از نظر بارندگی در سطح نیمه خشک و خشک قرار دارد.

ویژگی‌های طبیعت ایران

ایران هجدهمین كشور جهان از نظر وسعت است و مساحت آن یك میلیون و 648 هزار و 195 كیلومترمربع است.

ایران به دلیل موقعیت خاصش در منطقه اوراسیا از موقعیتی استراتژیك خاصی برخوردار است و همواره به عنوان پل ارتباطی شرق و غرب مورد توجه بوده‌است، چنانکه در روزگاران کهن بخش مهمی از جاده مبادلاتی و تاریخی ابریشم از ایران عبور می‌کرده‌است.

ایران همچنین یكی از كشورهای بنیانگذار و تأثیرگذار در سازمان ملل متحد، اوپك و سازمان كنفرانس اسلامی است و به دلیل داشتن منابع فراوان نفت و گاز نقش مهمی در امنیت انرژی بین‌المللی و اقتصاد جهانی ایفا می‌كند. دین اسلام دین رسمی و مذهب شیعه مذهب رسمی ایران است.

سیاست در ایران

نظام حکومتی ایران پس از سقوط نظام سلطنتی، و پیروزی انقلاب و اسلامی جمهوری اسلامی‌است که براساس قانون اساسی زیر نظر ولی فقیه اداره می‌شود.

در سال 1368 و پس از درگذشت رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی (رحمت الله علیه)، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ( مد ظلّه العالی ) به انتخاب مجلس خبرگان رهبری مقام ولایت فقیه و رهبری كشور را عهده‌دار شدند.

فرماندهی کل قوای نظامی و انتظامی نیز براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از اختیارات مقام معظم رهبری است.

در کشور ما براساس قاعده تفکیک قوا، سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه، به ترتیب عهده قانونگذاری، امور اجرایی و امور قضایی هستند و رئیس‌جمهور که عهده‌دار ریاست قوه مجریه است، برای یک دوره چهار ساله با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شود.

در نظام سیاسی ایران هر شخص تنها می‌تواند دو بار به صورت متوالی عهده دار ریاست جمهوری شود. رئیس جمهور رئیس كابینه است و كابینه او هشت معاون و 22 وزیر دارد كه وزیران کابینه برای فعالیت نیاز به رأی اعتماد نمایندگان مجلس دارند.

نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی همچنین حق سؤال و استیضاح هر یک از وزیران کابینه وی را دارند.

ششمین رئیس جمهور ایران، محمود احمدی‌نژاد است كه در سال 1384 به این سمت انتخاب شد و نهمین دولت جمهوری اسلامی ابران را تشکیل داد.

مجلس شورای اسلامی مجلس قانونگذار ایران است كه 290 كرسی دارد. نمایندگان آن برای دوره‌ای چهار ساله به صورت محلی با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. [انتخابات مجلس و حق حاکمیت ملت] تا كنون هشت دوره از این مجلس برگزار شده و هشتمین دوره انتخابات 24 اسفندماه سال 1386 برگزار ‌شد.

در نظام قانونگذاری ایران، شورایی متشکل از شش حقوقدان و شش فقیه مسئولیت بررسی تطبیق قوانین مصوب مجلس با موازین اسلام و قانون اساسی را برعهده دارند، که فقهای شورای به انتخاب رهبری نظام، و حقوقدانان به پیشنهاد رئیس قوه قضائیه و رأی نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی، به عضویت این شورا در می‌آیند.

چنانچه مصوبات مجلس به هر دلیل مورد تأیید شورای نگهبان قرار نگیرد، این مصوبات برای تأمین نظر شورا به مجلس بازگردانده می‌شود، اما در موارد اختلافی میان مجلس و شورای نگهبان نهادی با عنوان مجمع تشخیص مصلحت نظام در قانون اساسی پیش بینی شده که مرکب از اعضای شورای نگهبان و وزیران مرتبط با هر مقوله و نیز جمعی از خبرگان و شخصیت‌های برگزیده نظام به انتخاب و انتصاب رهبر انقلاب است و در موراد اختلافی موضوع به این مجمع ارجاع می‌شود و رأی مجمع تشخیص مصلحت نظام فصل‌الخطاب است.

همچنین در قانون اساسی شوراهایی برای اداره امور شهرها و روستاها پیش‌بینی شده و نمایندگان این شوراها با رأی مستقیم مردم برای دوره‌ای چهار ساله انتخاب می‌شوند و عهده‌دار برنامه ریزی امور شهرها و روستاهای خود و انتخاب شهرداران هستند. نخستین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز از سال 1377 در ایران آغاز به کار کرد.

از دیگر نهادهای مهم کشوری در ایران، مجلس خبرگان رهبری است كه 86 عضو دارد و عهده‌دار تشخیص مصادیق مشخص شده در قانون اساسی و انتخاب رهبر عالی نظام است. نمایندگان مجلس خبرگان نیز با رأی مستقیم مردم به تفكیك منطقه جغرافیایی انتخاب می‌شوند.

از نظر ویژگی‌های دموکراتیک، ایران نمونه قابل توجهی از شرکت مردم در تعیین سرنوشت خود است، به طوری که مردم ایران از فروردین سال 1358 (همه‌‎پرسی تغییر رژیم) تا آذرماه 1385(سومین دوره انتخابات شوراها) 27 بار در انتخابات مختلف شرکت کرده و رأی خود را به صندوق رأی ریخته‌اند.

اقتصاد در ایران

تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2007 میلادی 852.6 میلیارد دلار بود كه نسبت به سال پیش از آن رشدی 4.3 درصدی داشت.

نیروی كار در ایران 28 میلیون و 700 هزار نفر است كه 25 درصد از آنها در بخش كشاورزی، 31 درصد در بخش صنعت و 45 درصد در بخش خدمات مشغول به كار هستند. نرخ تورم 17 درصد است.

ایران روزانه 4.15 میلیون بشكه نفت تولید می‌كند (آمارهای سال 2006) و 1.63 میلیون بشكه نفت مصرف می‌كند. صادرات نفت ایران در سال 2006 روزانه 2.25 میلیون بشكه بود.

محصولات صادراتی ایران شامل نفت، مواد شیمیایی و پتروشیمی، میوه و خشكبار و فرش است كه به كشورهای ژاپن (14 درصد)، چین (12.8 درصد)، تركیه (7.2 درصد)، ایتالیا (6.3 درصد)، كره جنوبی (6 درصد) و هلند (4.6 درصد) صادر می‌شود.

محصولات وارداتی ایران شامل مواد اولیه كارخانه‌ای، كالاهای اساسی، مواد غذایی و دیگر مواد مصرفی و خدمات فنی است كه از كشورهای آلمان (12 درصد)، چین (10.5 درصد)، امارات متحده عربی (9.4 درصد)، فرانسه (5.6 درصد)، ایتالیا (5.4 درصد)، كره جنوبی (5.4 درصد) و روسیه (4.5 درصد) وارد می‌شود.

مردم ایران

در سال ۱۳۹۳ : ۷۸٫۱۴ میلیون

در سال ۱۳۹۵ : 80 میلیون

جمعیت ایران بر پایه آمار سال 1385 حدود ۷۰ میلیون و ۴۷۲ هزار نفر اعلام شده است.

نام‌های استان‌ های ایران:

آذربایجان شرقى، آذربایجان غربى، اردبیل، اصفهان، ایلام، بوشهر، تهران، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبى، خراسان‌ رضوى، خراسان شمالى، خوزستان، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قزوین، قم، کردستان، کرمان، کرمانشاه ، کهکیلویه و بویراحمد، گلستان، گیلان، لرستان، مازندران، مرکزى، هرمزگان، همدان، یزد

میانگین سنی مردم ایران 25.8 سال است. امید به زندگی برای زنان در بدو تولد 72.07 سال و برای مردان 69.12 سال است.

51 درصد از مردم ایران فارس، 24 درصد آذری، هشت درصد گیلك و مازندرانی، هفت درصد كرد، سه درصد عرب، دو درصد لر، دو درصد بلوچ، دو درصد تركمن و یك درصد بقیه قومیت‌ها هستند. 98 درصد مردم ایران مسلمان و دو درصد جمعیت هم اقلیت‌های مذهبی شامل زرتشتی، مسیحی و یهودی هستند. زبان رسمی كشور فارسی است كه 77 درصد جمعیت بالای 15 سال كشور می‌توانند به این زبان بخوانند و بنویسند.

ارتباطات در ایران

در ایران 21 میلیون و 981 هزار خط تلفن ثابت وجود دارد و 13 میلیون و 659 هزار خط تلفن همراه. رادیو و تلویزیون در ایران دولتی است اما روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های خصوصی در ایران فعال هستند. ایران 6 هزار و 111 میزبان اینترنتی و 18 میلیون كاربر اینترنت دارد.